این زمین بازی کج است/ چرا طولانی‌تر شدن فرآیند کنکور و تاثیر قطعی معدل کمکی به اجرای عدالت نمی‌کند؟
تحریریه روزنگار- جامع:
حجت‌الاسلام محسن خاکی، معلم و پژوهشگر عدالت آموزشی با اشاره به گزارشی که به‌تازگی شورای عالی انقلاب فرهنگی در دفاع از مصوبه کنکور خود منتشر کرد است، گفت: زمین بازی «کنکور» کج است؛ چراکه مورد اتفاق همگان است که دانش‌آموزان تا پیش از رسیدن به کنکور و دست‌یابی به صندلی‌های دانشگاه‌های برتر در شرایط نابرابر اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی و… زیست کرده‌اند. بنابراین به هر مقداری که مراحل زمین بازی کنکور طولانی‌تر شود، خروجی این بازی به بی‌عدالتی نیز نزدیک‌تر می‌شود.
در گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی آورده شده است که «در اثر مصوبه کنکوری شورا، سهم قبولی‌های دندان‌پزشکی، پزشکی و داروسازی در سه دهک درآمدی فقیر جامعه که پیش از مصوبه‌ی تاثیر قطعی معدل در کنکور 4 درصد بوده است، پس از این مصوبه به 14 درصد رسیده است. همچنین مجموع قبولی شش دهک پایین درآمدی در سال‌های قبل مجموعا 18 درصد بوده است که هم‌اکنون به 46 درصد رسیده است.» منطق شورای عالی انقلاب فرهنگی این است که طول و مراحل بازی کنکور را افزایش داده است و با این افزایش، دانش‌آموزان دهک‌های درآمدی پایین توانسته‌اند به رتبه‌های بهتری برسند و بازی عادلانه‌تر شده است. آمار نیز این ادعای شورای عالی انقلاب فرهنگی را تایید می‌کند؛ اما نکته‌ای که مهم است و باید کنشگران تربیتی به آن توجه داشته باشد این است که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تنها در کوتاه مدت توانسته است بازی را عادلانه‌تر کند؛ اما در بلندمدت نمی‌تواند!
موسسات کنکوری در سال‌های قبل صرفا یک سال به کمک دانش‌آموزان برخوردار و ثروتمند می‌آمدند و به آن‌ها در کسب رتبه کمک می‌کردند؛ اما امسال به یکباره این رقابت یک‌ساله به سه‌سال متوسطه نیز وارد شد و موسسات کنکوری در برابر این مسئله آماده نبودند و نتوانستند ورق را به نفع ثروتمندان برگردانند. نگاه زمان‌مند به مسائل و پدیده‌های حوزه عدالت آموزشی در اینجا می‌گوید: این موسسات کنکوری از امروز برای کارویژه تاثیر قطعی معدل دوره متوسطه دوم در کنکور نوآوری‌ها و تکنولوژی‌هایی را خلق می‌کنند تا باز هم دانش‌آموزان برخوردار بتوانند عملکرد بهتری داشته باشند. بنابراین در کوتاه‌مدت با مقطعی بودن یک بازی ممکن است یک سیاست مانند مصوبه کنکور شورای عالی انقلاب فرهنگی، عادلانه به‌نظر برسد؛ اما هنگامی که به سازوکار جدید به عنوان یک بازی پویا و چند مرحله‌ای نگاه کنیم، این احتمال می‌رود که بازی عادلانه امروز به زمینه‌ای برای ناعادلانه‌تر شدنِ خود در آینده تبدیل می‌شود.
