کنکور؛ دماسنج نظام آموزشی/ چرا باید هشدارهای برآمده از شاخص کنکور را جدی بگیریم؟

تحریریه روزنگار- جامع: 

رقیه فاضل، استاد دانشگاه و پژوهشگر عدالت آموزشی با بیان اینکه کنکور در یک تصور به معنای پدیده نیست؛ بلکه خودش نمود است. یعنی خودش به خودی خود اهمیت ندارد، یک شاخص‌ها و هشدارهایی می‌دهد که مهم است، افزود: کنکور مانند یک دماسنج است که من می‌گذارم در دهان بیمار، من نگاه می‌کنم می‌بینم که دمای بدنش چند درجه است. کنکور علاوه بر اینکه خودش یک فرآیند است و قابلیت بررسی از لحاظ صحت آن فرآیند را دارد، به عنوان شاخص عملکردی نظام آموزشی ما هم می‌تواند محسوب بشود. خبرهایی که در سال‌های گذشته در مورد دهک‌ها درآمدی سه هزار نفر رتبه اول کنکور منتشر شد. یا مطرح شد که مثلا چه دهک‌هایی در برق شریف یا رشته‌ی پزشکی و دندان‌پزشکی در دانشگاه تهران قبول شدند اما در مقابل هیچ کسی از دهک یک یعنی پایین‌ترین دهک ما در میان حضور نداشت. این آمارها با ما حرف‌هایی می‌زند تا به ما نشان دهد که یک چیزی در فرآیند تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری عمومی ما اشتباه است و می‌لنگد.

کنکور مسئله است برای ما. بالاخره شغل ما را، رشته‌ی تحصیلی ما را، درآمد ما را، قدرت ما را در نسل بعدی احتمالا مشخص خواهد کرد. خود این‌ها باعث می‌شود که ما یک مقداری تأمل‌هایمان بیشتر بشود. یعنی نگاه بکنیم ببینیم که گاهی کنکور چه بسا مایه‌ی یک سری از مسئله‌‌ باشد. مثلا کنکور ده سال پیش الان دارد پیامدهای خودش را در فضای اقتصادی و اجتماعی ما نشان می‌دهد. از همین رو کنکور هم از منظر مسئله‌ی زمانی و هم از منظر مسئله بودن خود کنکور باید مورد توجه قرار بگیرد. عده‌ای می‌گویند خود آموزش، آموزش عالی می‌تواند فضای جامعه را عادلانه‌تر یا ناعادلانه تر بکند. لذا به نظر می‌آید که خود کنکور می‌تواند یک مسئله باشد. اگر چه می‌تواند نامسئله هم باشد.