محمدرضا قائمی‌نیک، پژوهشگر علوم اجتماعی و استاد دانشگاه در گفتگو با جامع: علم در خدمت کدام توسعه، کدام صلح ؟
محمدرضا قائمی‌نیک، استاد دانشگاه در گفتگو با تحریریه جامع با اشاره به اینکه روایت رسمی تاریخچه جهانی‌سازی می‌گوید؛ علم، امنیت، توسعه، رفاه، صلح، آزادی و عدالت و… واژگانی آشنا با فطرت انسان هستند که همواره دست‌مایه اندیشه مصلحان و متفکرین اجتماعی بوده‌اند. در هر دوره‌ی تاریخی نیز یکی از این واژگان در مرکزیت گفتمان‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است و از همین دریچه نیز ساخت‌ها و اصلاحات نظام‌های سیاسی ـ اجتماعی آغاز شده است.
علم (science)، بیش از دیگر عناوین و کلمات در ماهیت و معنا در مسیر تغییر قرار گرفت و ساکن امواج متلاطم تاریخ شد. از روزی که افلاطون علم را یادآوری آنچه در عالم مُثل است، تصویر کرد و راه‌حلی کلاسیک برای حل مسئله کلیات ماوراءالطبیعه ارائه داد تا ارسطو که با به خدمت گرفتن حواس و البته رهبری عقل، قائل به کشف از واقعیت و چیستی و چگونگی طبیعت شد. افلاطون و ارسطو علم را فضیلتی گماشته بودند که در پی آن امکان جستجوی حقیقت وجود داشت و عامل رستگاری بشر بود. همچنین علم در این دوره از تاریخ خود در خدمت عدالت فردی و اجتماعی قرار گرفت.
این استاد دانشگاه در ادامه با بیان اینکه علم (science)در پی امواج سهمگین دوره مدرن، تاب نیاورد و کم کم «عقل نظری» کنار گذاشته شد و در سایه آن نیز به مرور خوب، بد و عقلانیت نظری تهی از معنا شدند، افزود: در این دوره تجربه‌گرایی و علم تجربی، عامل قوت بخشیدن به «توسعه صنعتی» شد. اینبار دیگر علم محصور در کتابخانه‌ها نبود؛ انقلاب‌های سیاسی و صنعتی فرانسه و انگلیس هر کدام جنبه‌ای از این علم جدید را برای تثبیت جایگاه خود به خدمت گرفتند. بنابراین با دربرگیری علم تجربی، «گفتمان آزادی» جایگزین «گفتمان عدالت» در اندیشه فیلسوفان غرب مدرن شد و انقلاب صنعتی فرانسه اولین فرزند خلف و نوظهور این گفتمان شد.
بنابراین ماهیت علم تا زمانی که با پدرخواندگی فلسفه زیست می‌کرد به دلیل نزدیکی با حقیقت، مرزهای اخلاقی را رعایت می‌کرد اما به مرور علم تبدیل به ابزاری در دست انسان شد و البته نه هر انسانی؛ انسانی که دیگر مرزهای اخلاقی را نمی‌شناسد. در رابطه‌ای دوطرفه میان توسعه علم و توسعه تکنیک، علم در خدمت طبقه‌ای خاص قرار گرفت که دیگر دارای بیش‌ترین سرمایه عقلی نبودند و این سرمایه مادی بود که برای توسعه این علم در اولویت و اهمیت قرار داشته و دارد.
محمدرضا قائمی‌نیک در پایان گفت: مواجهه کنونی رژیم موقت اسرائیل در جنگ با مردم غزه با عبور از مرزهای اخلاقی بازار و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی و ممنوعه و سکوت مجامع بین‌المللی در قرن بیست‌و‌یکم، نشانی روشن از علمی است که خدمت به توسعه را در راستای نظام سرمایه‌داری ارج می‌نهد و صلح را در همان ماهیت و معنای یک واژه در پیوست‌های مصوبات بی‌اعتبار بین‌المللی، خالی از معنای واقعی کرده است.
تاریخچه رسمی جهانی‌سازی روایتی روشن از بهره‌کشی تعداد کمی از انسان‌ها بر آحاد بشریت است؛ درست مانند روزی که در تقویم جهان به نامِ روز گرامیداشت «علم در خدمت توسعه و صلح» است و در مقابل آورده‌اش می‌شود؛ بمب‌های فسفری و موشک‌های جریکا و… رژیم صهیونیستی که بر مردم فلسطین می‌بارد.
